Historia i zabytki

Pierwsi ludzie zamieszkali na tych terenach 5 tys. lat temu. Budowali osady w dolinach rzek i zajmowali się łowiectwem i zbieractwem, później pasterstwem i uprawą roli. W czasach średniowiecza powstawały tu grody, między innymi Sutiejsk (Sąsiadka), Grabowiec, Brody-Szczebrzeszyn i osady takie jak Guciów i Lipsko-Polesie.

Szczebrzeszyn jest najstarszym miastem na Zamojszczyźnie, pierwsze wzmianki o Szczebrzeszynie, jako mieście pochodzą z 1352 roku, w akcie króla Kazimierza Wielkiego. Miasto otrzymało prawa magdeburskie prawdopodobnie jeszcze przed 1378 rokiem od Władysława Opolczyka. W 1595 roku właścicielem Szczebrzeszyna stał się Jan Zamoyski, który od razu włączył miasto do Ordynacji.

Szczebrzeszyn posiada wiele walorów turystycznych zarówno naturalnych jak również antropogenicznych. Potencjał turystyczny zawiera się w malowniczym położeniu miasta w dolinie Wieprza, na granicy Roztocza i padołu Zamojskiego. Miasto jest pełne zieleni, ścieżki spacerowe prowadzą przez wąwozy lessowe do Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego.

Szczebrzeszyn pełen jest zabytków. Wśród nich znajdują się kościół parafialny  pw. Św. Mikołaja z 1520 roku, kościół pw. Św. Katarzyny z XVII wieku, synagoga z początku XVII wieku, obecnie znajduje się w niej miejski dom kultury, Cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy wzniesiona w XVI wieku, kaplica św. Leonarda z 1908 roku, cmentarz żydowski założony w XVI wieku, ruiny zamku z pozostałościami kamiennej kwadratowej wieży, młyn wodny z początku XX wieku, szczebrzeski ratusz wybudowany w 1840 roku, zespół szkół z 1819 roku oraz „Dom dyrektora” cukrowni Klemensów prawdopodobnie z 1895 roku, obecnie Restauracja & Hotelik Klemens.

Przez Szczebrzeszyn przebiega szlak turystyczny Lubelskiego Renesansu oraz szlak rowerowy wschodniej Polski, Green Velo. Miasto to znane jest m.in. z wiersza Jana Brzechwy i kojarzy się ze słowami „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie”. Od 2015  roku na terenie miasta cyklicznie odbywa się Festiwal Języka Polskiego, który jest interesującym wydarzeniem kulturalnym.

Walory turystyczne

Szczebrzeszyn położony jest na Zamojszczyźnie. Powiat zamojski znajduje się na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu na południu województwa lubelskiego. Występuje tu urozmaicona rzeźba terenu. Południowo-zachodnia część powiatu należy do Roztocza. Wieprz jest największą rzeką tej krainy i dzieli ją na Roztocze Zachodnie i Środkowe. Krajobraz Roztocza Środkowego to ogromne połacie lasów, piaszczyste wydmy i samotne ostańce. Wapielina o wysokości 387 m n.p.m. jest najwyższym ostańcem tych terenów. Zachodnia część Roztocza, która znajduje się na Zamojszczyźnie zachwyca licznymi wąwozami lessowymi. Przeważającą część powiatu zajmuje Padół Zamojski – rozległe obniżenie wyrzeźbione niegdyś przez wody Wieprza i jego dopływy. Wyjątkowym miastem znajdującym się w tym regionie jest Zamość – miasto założone w 1580 roku, wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zamość – perła renesansu, nazywany „miastem idealnym”. Do jego powstania niewątpliwie przyczynili się kanclerz Jan Zamoyski i włoski architekt Bernardo Morando. Na przełomie XVI i XVII w. miasto było najnowocześniejszą twierdzą Rzeczpospolitej

Pomnik chrząszcza

Pomnik odsłonięty w lipcu 2011 roku, znajduje się na rynku (pl. T. Kościuszki) przed zabytkowym ratuszem. Autorem 2-metrowego odlanego w brązie pomnika jest Zygmunt Jarmuł. Odlew został wykonany w pracowni rzeźby Karola Badyny w Krakowie.

Drugi, starszy pomnik, odsłonięty we wrześniu 2002 r., znajduje się u podnóża Góry Zamkowej, przy źródełku nieopodal zabytkowego młyna. Pomnik ten został wykonany z pnia lipowego (3 m wysokości i 1 m średnicy) przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zaościa, pod nadzorem również Zygmunta Jarmuła.